Neurogra, Lumosity, Brainmax, cph4 wikipedia

Stadium noworodka przypada na pierwszy miesiąc z 12 miesięcy określanych jako okres niemowlęcy. Im dziecko jest młodsze, tym wyraźniejszy jest odruch chwytny, u noworodków reakcje na dotyk pojawiają się bardzo wcześnie. Na bodźce najbardziej wrażliwe są okolice  podeszew stóp, dłoni , oczu, uszu, czoła i ust.

Stosunek noworodka do otaczającego świata określają przede wszystkim odruchy bezwarunkowe. Poza specyficznymi reakcjami bezwarunkowymi, które stanowią odpowiedź na poszczególne bodźce, obserwuje się u noworodka reakcje ruchowe na całokształt bodźców związanych z nowym środowiskiem życia.

Układ mięśniowy noworodka podobnie jak układ kostny ukształtowany jest jeszcze w zarysach, nie jest w dobrze rozwinięty zarówno pod względem sposobu funkcjonowania jak i anatomicznym.

Włókna mięśniowe są bardzo cienkie więc siła ich skurczu jest również niewielka. Jedynie pewna grupa mięśni wyraźnie odznacza się przewagą, są to mięśnie zginacze.

Odruch chwytu zaobserwować można przy dotknięciu jakimś przedmiotem wewnętrznej powierzchni dłoni noworodka, wówczas jego dłoń zaciska się tak mocno na przedmiocie, że można podnieść dziecko za rękę do góry, a dłonie jego nie otworzą się i nie puszczą trzymanego przedmiotu.

Wśród odruchów powstających na reakcje bodźcowe należy wymienić jeszcze: odruch toniczno – szyjny, oczno – karkowy Peipera oraz odruch Moro (obejmowania). Odruch Moro polega na szybkim ruchu wyprostnym kończyn górnych z szeroko rozstawionymi palcami i następnie równie szybkim ich zgięciu w stawach łokciowych i przyciśnięciu  do piersi z zaciśniętymi pięściami. Bodźcem do tego rodzaju odruchu jest nagłe poruszenie głowy dziecka lub szybkie opuszczenie go do pozycji leżącej. Odruch Moro przebiega najwyraźniej u dzieci urodzonych przedwcześnie oraz u noworodków. Od drugiego miesiąca życia w tej formie pojawia się on coraz rzadziej, a około 6 – go miesiąca życia zanika. Kolejność rozwoju ruchów u dziecka jest zasadniczo inna niż u zwierząt. U zwierząt wykształca się przede wszystkim lokomocja, a dopiero później, i to tylko u niektórych gatunków pozostaje bardzo ograniczona pod względem swego zakresu możliwości swoistej prymitywnej manipulacji. U niemowlęcia ludzkiego natomiast w pierwszej kolejności wykształcają się ruchy głowy, ruchy rąk, które zmierzają do chwytania przedmiotów i manipulacji nimi, a dopiero znacznie później ruchy prowadzące do utrzymania ciała w określonej pozycji i przesuwania go w przestrzeni. W zakresie żadnej innej sprawności ruchowej niemowlęcia nie zachodzą tak subtelne i złożone przekształcenia, jak w obrębie jego ruchów chwytania. Rozwój ich postępuje od momentu chwytania odruchowego pod kontrolą wzroku. Bezwarunkowy odruch chwytny, charakterystyczny dla noworodka posiada dwa elementy: zamykanie dłoni na przedmiocie włożonym dziecku do ręki oraz utrzymywanie się zgięcia przez pewien czas(od kilku do kilkunastu sekund). Oba te elementy odruchu chwytnego występują bardzo wyraźnie u noworodka . Pierwszy – zaciśnięcie dłoni – zanika w 4 miesiącu życia, drugi – trwanie zgięcia – w 6 miesiącu życia. Na podstawie obserwacji stwierdzono, że zdolność unoszenia ciężaru własnego ciała przy pomocy uchwytu, charakterystyczna w pierwszych 5 tygodniach życia, szybko zanika w wieku niemowlęcym. Umiejętność tę dziecko ponownie nabywa na zasadzie rozwoju chwytu dowolnego, przy czym do momentu ukończeniu 5 lat dzieci nie dorównują w tej dziedzinie 40 – dniowym niemowlętom. Na wiek od 2 do 4 miesiąca życia przypada okres neutralny, przejściowy w rozwoju chwytu: odruch chwytny zanika, a chwytanie polegające na ruchach dowolnych związanych z działalnością kory mózgowej jeszcze się nie rozwinęło. Chwytanie dowolne rozpoczyna się ok. 4 – 5 miesiąca życia i kształtuje się przez dłuższy czas.

W rozwoju niemowlęcia wyróżnić możemy kolejne etapy związane ze zmianą odruchów chwytania:

Etap I
Dziecko w wieku 4 – 5 miesiąca życia zbliża obydwie ręce do widzianego przedmiotu. Zbliżanie owo dokonuje się dzięki ruchom kończyn górnych w stawach barkowych, którym to ruchom towarzyszy słabo zaznaczony chwyt łokciowo – dłoniowy. Ręce niemowlęcia nie są jednak w tym okresie zdolne samodzielnie uchwycić przedmiot, jeżeli wsuniemy mu przedmiot do rączki – niemowlę wypuszcza go bardzo szybko. W tym stadium obydwie kończyny górne działają u większości dzieci na zasadzie całkowitej symetrii. W żadnej z rąk nie obserwujemy jeszcze przewagi czynnościowej. Obydwie ręce zbliżają się do oglądanego przez dziecko przedmiotu.

Etap II
Dziecko w wieku 5 – 6 miesiąca wyciąga raczki do przedmiotu w te sposób, że porusza ramionami w stawach barkowych i wyprostowuje jednocześnie ręce w stawach łokciowych. Chwyt następuje przy użyciu czterech palców dłoni z wyłączeniem kciuka. W tym okresie, zwanym również okresem chwytu dłoniowego prostego dziecko nie jest zdolne utrzymać dwóch przedmiotów jednocześnie. Na początku omawianego stadium  dziecko na sam widok innego przedmiotu wypuszcza z ręki przedmiot poprzednio trzymany. Pod koniec stadium II wypuszcza przedmiot z ręki po to, aby chwycić drugą ręką nowy przedmiot.

Etap III
W wieku 7 – 8 miesięcy dziecko zaczyna posługiwać się przy chwytaniu także kciukiem. Niemowlę nie potrafi jednak jeszcze przeciwstawić kciuka pozostałym palcom, wykorzystuje jednak ruch przywodzenia i odwodzenia kciuka w stosunku do pozostałych palców dłoni. Dlatego też chwyt ten nazwany został chwytem nożycowym. Dzięki niemu niemowlę potrafi utrzymać w ręce miedzy palcem wskazującym a kciukiem nawet stosunkowo drobny przedmiot. W tym okresie następuje zróżnicowanie czynnościowe prawej i lewej ręki. U dzieci praworęcznych zaczyna już przeważać ręka prawa, u leworęcznych natomiast lewa. W stadium III niemowlę potrafi już utrzymać po jednym przedmiocie w każdej rączce. Mimo, że chwyt jest chwytem bardzo prymitywnym, można już mówić o początkach zabawy manipulacyjnej.

Etap IV
Zaczynając od 9 miesiąca życia dziecko rozpoczyna posługiwanie się chwytem pęsetkowym, gdzie kciuk przeciwstawia się pozostałym palcom. Już pod koniec pierwszego roku życia niemowlę potrafi chwytać przedmioty i trzymać je między opuszkami kciuka i palca wskazującego. Pozwala to na bardziej precyzyjne posługiwanie się tymi przedmiotami. W tym okresie dziecko potrafi również w dowolny sposób otworzyć swoją dłoń. Umożliwia to wkładanie przedmiotów do większych naczyń a także rzucanie nimi, co stanowi jedno z ulubionych zajęć starszego niemowlęcia.
Obserwacja rozwoju chwytania umożliwia obserwację procesu lateralizacji czynności ruchowych. Powszechnie uważa się, że do 3 miesięcy występuję asymetria typu podkorowego, od 3 do 7 miesięcy – symetria zwierciadlana, a od początku III stadium pojawia się asymetria korowa, która wynika, która wynika z przewagi czynnościowej jednej z półkul mózgowych. U większości dzieci między 7 a 8 miesiącem życia dochodzi do wyraźnego zwiększenia czynnościowego ręki. W dalszych miesiącach życia niemowlęcia jest ono wydatniejsze. Na początku 2 roku życia zaobserwować można bardzo interesujący proces – osiągnięta w  II i IV kwartale wieku niemowlęcego lateralizacja czynności ruchowych znacznie słabnie, i pojawiają się ponownie między 2 a 3 rokiem życia.

Chwytanie przedmiotów pod kontrolą wzroku rozpoczyna niemowlęcą manipulację. Dziecko  8 miesięczne bez trudności sięga po znajdujące się u pobliżu przedmioty, ponadto wykazuje się dużą wytrwałością w zdobywaniu rzeczy oddalonych od niego. Niemowlę w tym wieku interesuje nowość zabawki – barwa, dźwięk, kształt, jednak dziecko manipuluje w sposób zbliżony wszystkimi zabawkami, niezależnie od ich przeznaczenia. Jest to okres tzw. manipulacji niespecyficznej.

Dopiero pod koniec okresu niemowlęcego naśladując niektóre czynności osób dorosłych, dziecko uczy się bardziej zaawansowanych zabaw np. układanie klocków, turlanie walców kę po podłodze. Jego manipulacja staje się specyficzna tzn. dostosowana do struktury i funkcji użytkowej przedmiotu.