Praca w ciąży, czyli ochrona macierzyństwa w Polsce

Praca w ciąży i aktywność zawodowa kobiety ciężarnej jest dopuszczalna tak długo, jak pozwala Ci na to stan zdrowia i bezpieczeństwo maleństwa. Polskie prawo chroni kobietę ciężarną tak, aby praca w ciąży, w tym szczególnym stanie nie była zbyt uciążliwa i abyś mogła spokojnie czekać na narodziny maleństwa, nie musząc zaprzątać sobie głowy takimi sprawami, jak praca w ciąży.

Czy praca w ciąży nie jest niebezpieczna?

Dopóki zarówno Tobie, jak i Twojemu maleństwu niczego nie brakuje i oboje czujecie się dobrze, nic nie stoi na przeszkodzie, aby praca w ciąży była przez Ciebie kontynuowana. Wiele kobiet za nic w świecie nie chciałoby w czasie ciąży pozostawać w domu. Jeśli Twoja posada nie jest zbyt stresująca to praca w ciąży może Ci wyjść na dobre. Powinnaś naturalnie dbać o to, aby unikać sytuacji obciążających psychicznie i fizycznie oraz być może jeszcze staranniej zadbać o unikanie stresu. Kontakty z innymi ludźmi i znajomymi (w które obfituje życie zawodowe) pomogą Ci zachować równowagę psychiczną. Dlatego praca w ciąży preferowana jest przez wiele przyszłych matek, które tłumaczą to tym, że pójście do pracy jest zdecydowanie lepsze niż pozostawanie sam na sam z własnymi myślami. To bowiem może wzmagać nieuzasadnione często lęki i obawy. Praca w ciąży zatem może Ci dobrze zrobić!

Praca w ciąży – aspekty prawne

Zgodnie z ustawą o ochronie macierzyństwa w Polsce praca w ciąży regulowana jest (przynajmniej w niektórych aspektach) na podstawie specjalnych przepisów. Wszystko po to, aby praca w ciąży nie stanowiła niebezpieczeństwa dla matki i dziecka. Kodeks pracy mówi między innymi o tym, że:

Praca w ciąży nie może odbywać się przy czynnościach szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia,
Praca w ciąży nie może być wykonywana w godzinach nadliczbowych,
Zabroniona jest także praca w ciąży w godzinach nocnych,
Bez Twojej zgody nie możesz także w ciąży zostać wysłana w delegację poza stałe miejsce pracy.

Przy tych regulacjach powinnaś zwrócić uwagę na jedną, podstawową rzecz: Twój pracodawca może stosować się do wyżej ustalonych reguł tylko w przypadku, gdy jest on świadomy tego, że jesteś w ciąży. Nie zwlekaj zatem z poinformowaniem przełożonego o tym, że spodziewasz się dziecka.

Praca w ciąży – ochrona przed zwolnieniem

Prawo pracy gwarantuje Ci również to, że będąc w ciąży nie możesz zostać zwolniona z pracy. Według nowego kodeksu pracy pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie ciąży oraz urlopu macierzyńskiego, chyba że istnieje powód do rozwiązania umowy bez wypowiedzenia z winy pracownicy po wyrażeniu zgody zakładowej organizacji związkowej.

Od tej ogólnie sformułowanej zasady tradycyjnie istnieje kilka odstępstw w szczególnych sytuacjach, które przedstawiamy poniżej

Jeśli jesteś zatrudniona na okres próbny, który nie przekracza jednego miesiąca, to taka praca w ciąży nie jest zabezpieczona przed rozwiązaniem umowy.
Jeśli masz umowę na czas określony lub na wykonanie określonego zadania, ewentualnie na okres próbny powyżej miesiąca, to taka praca w ciąży będzie mogła być kontynuowana do dnia porodu, jeśli umowa upływa po trzecim miesiącu ciąży. Nie dotyczy to jednak umowy zawartej w celu zastępstwa pracownika w czasie, gdy jego nieobecność w pracy jest usprawiedliwiona.
Praca w ciąży może być wymówiona z wypowiedzeniem tylko w sytuacji, gdy pracodawca ogłosił upadłość lub likwidację.

Warunki pracy w okresie ciąży

Jeśli stanowisko, na którym jesteś zatrudniona uniemożliwia Ci kontynuowanie zawodu, to pracodawca ma obowiązek tak zorganizować Ci pracę, aby odpowiadała ona warunkom opisanym w ustawie. Jeśli jest to jednak niemożliwe lub niecelowe, to pracodawca musi zwolnić Cię z obowiązku świadczenia pracy na czas niezbędny.

Jeśli natomiast praca w ciąży miałaby się odbywać w warunkach szkodliwych dla zdrowia i bezpieczeństwa matki oraz dziecka, to przełożony ma obowiązek tak zorganizować Ci aktywność zawodową (a w niektórych przypadkach nawet przenieść do innej pracy bądź zwolnić z obowiązku świadczenia pracy), aby praca w ciąży nie stanowiła zagrożenia dla zdrowia.

Gdyby w efekcie koniecznych zmian praca w ciąży wiązałaby się z mniejszym wynagrodzeniem niż na stanowisku zajmowanym przed zajściem w ciążę, to przysługuje Ci dodatek wyrównawczy, abyś nie była poszkodowana z powodu zmiany sytuacji zawodowej wynikłej z zajścia w ciążę. Jeśli natomiast z przyczyn opisanych powyżej zostaniesz zwolniona z obowiązku świadczenia pracy, to masz w dalszym ciągu prawo do dotychczasowego wynagrodzenia.

Praca w ciąży jest możliwa

Ustawa o ochronie macierzyństwa gwarantuje Ci zatem takie warunki, aby praca w ciąży była możliwa i nie powodowała zagrożenia dla matki i dziecka. Prawo chroni kobiety ciężarne. Warto o tym pamiętać i znać swoje prawa, gdyż tylko wtedy będziesz się mogła skutecznie bronić, gdy padniesz ofiarą niesprawiedliwości. Warto o to zadbać, gdyż praca w ciąży, to dla wielu kobiet element, z którego nie chcą zrezygnować. Więcej na temat aspektów prawnych ciąży dowiesz się z naszego działu tematycznego: Prawo w ciąży.