Zapobieganie niedoborom żelaza w ciąży

Żelazo potrzebne od zaraz

Żelazo to jeden z ważniejszych pierwiastków śladowych, który jest potrzebny  nie tylko do prawidłowej przemiany materii, ale także w procesach krwiotwórczych. Ten mikroskładnik nie może być syntetyzowany w organizmie, przez co konieczne jest dostarczanie go z dietą. W jelicie cienkim następuje jego wchłanianie do krwi, a stamtąd do szpiku kostnego. Żelazo bierze tam udział w produkcji erytrocytów, konkretnie hemoglobiny. Substancja ta ma za zadanie tansportowanie tlenu po całym organizmie. W ciąży żelazo jest współodpowiedzialne za prawidłowy wzrost i rozwój mózgu Twojego dziecka.

Skąd się biorą niedobory żelaza w ciąży?

Ludzki organizm jest zasadniczo w stanie zgromadzić rezerwy żelaza, z których może w razie potrzeby korzystać. Nadmiar żelaza, który nie zostanie natychmiast wykorzystany, może zostać zdeponowany i wykorzystany wtedy, kiedy zajdzie taka konieczność. Jednak bardzo często nie da się zagwarantować odpowiedniego poziomu żelaza z samej diety.  Jak pokazują badania, co drugiej kobiecie nie udaje się pokryć dziennego zapotrzebowania na ten pierwiastek. W takiej sytuacji o rezerwach nie może być mowy. Niedobór żelaza to problem wielu kobiet nie tylko w ciąży.

W czasie ciąży problem niedoboru żelaza staje się jeszcze bardziej skomplikowany. U kobiet ciężarnych zwiększa się bowiem objętość krwi o około 30-40%. To konieczne, aby powiększająca się macica była odpowiednio ukrwiona.  W czasie ciąży dzienne zapotrzebowanie na żelazo wzrasta dwukrotnie, aby zapewnić optymalną ilość tlenu Tobie i Twojemu dziecku. Żelazo staje się zatem w ciąży jednym z ważniejszych składników odżywczych. Zalecana dzienna dawka to 30 mg.

Między 8 a 22 tygodniem ciąży zapotrzebowanie na żelazo jest największe. W związku z tym, że poziom żelaza w okresie poprzedzającym pozostawia często wiele do życzenia, nierzadko dochodzi w ostatnim trymestrze ciąży do sporych niedoborów.

Objawy niedoboru żelaza w ciąży

Długo utrzymujący się zbyt niski poziom żelaza może powodować niewystarczającą produkcję erytrocytów. Efektem tego jest często zmęczenie, znużenie, fizyczne i psychiczne osłabienie, nerwowość, bezsenność i brak apetytu. Objawami niedoboru mogą być także bóle głowy, bladość, sucha i szorstka skóra czy łamliwe paznokcie. Niewykluczona jest także zwiększona podatność na infekcje.

Przy zbyt małej liczbie erytrocytów może także dojść do anemii. Konsekwencją tego może być niedostateczne zaopatrzenie łożyska w tlen, co uniemożliwia jego prawidłowy rozwój i utrudnia dostęp tlenu dla Twojego dziecka. Taka sytuacja może negatywnie wpływać na rozwój mózgu Twojego maleństwa. Anemia sprzyja także poronieniom i przedwczesnym porodom oraz może spowodować zwiększoną utratę krwi podczas porodu.

Niezbędne badania kontrolne

Niedobór żelaza może zatem dawać o sobie znać na różne sposoby. Aby wykluczyć poważne niedobory Twój lekarz będzie zapewne kontrolował u Ciebie poziom hemoglobiny oraz stężenie ferrytyny. Ten drugi parametr pozwoli oszacować poziom rezerw żelaza w Twoim organizmie. W przypadku wystąpienia niedoborów Twój ginekolog będzie na pewno razem z Tobą szukał odpowiedniego wyjścia z sytuacji. Jednym ze sposobów może być zmiana zachowań żywieniowych bądź suplementacja. Jeśli poziom żelaza we krwi będzie na bardzo niskim (krytycznym) poziomie, niewykluczona może być także transfuzja krwi. Zdarza się to jednak dość rzadko.

Żywienie nastawione na żelazo

Poprzez odpowiedni sposób żywienia możesz nadrobić braki żelaza jeszcze przed zajściem w ciążę, a także zapewnić prawidłowy jego poziom w czasie ciąży. Poniżej znajdziesz produkty, w których zawartość żelaza jest dość wysoka. Żywność ta powinna w czasie ciąży często gościć na  Twoim talerzu:

  • Chude, czerwone mięso, skorupiaki, jajka i ryby pomogą Ci uzupełnić rezerwy żelaza, jeśli tylko spożywasz je regularnie. Wątróbka ma także wiele żelaza. Kupuj ją jednak z pewnego źródła, najlepiej w sklepach z żywnością ekologiczną, ze względu na niską zawartość szkodliwych substancji w takich produktach. Jako że wątroba należy do produktów o zasadniczo podwyższonej zawartości szkodliwych substancji, najlepiej będzie, jeśli w pierwszym trymestrze ciąży zrezygnujesz z jej spożywania.
  • Rośliny strączkowe, orzechy i produkty zbożowe, takie jak proso czy płatki owsiane zawierają oprócz sporej dawki żelaza także zbawienny błonnik. Te produkty możesz także spokojnie dopisać do Twojego jadłospisu.
  • Również owoce, jeżeli chodzi o żelazo , mają wiele do zaoferowania. Zwłaszcza te suszone, na przykład morele. W czerwonych sokach także nie brakuje żelaza. Nie stroń zatem od soku wiśniowego czy winogronowego.
  • W warzywach jest także pod dostatkiem żelaza. Szczególnie w tych ciemnozielonych takich jak szpinak, brokuł, groszek i fasola. Koper włoski i buraki czerwone dostarczą Ci także sporej dawki żelaza.

Rada przy niedoborach

Pokrzywy to także dobre źródło żelaza. Możesz je stosować jako dodatek do sałatek i potraw bądź parzyć jako herbatkę ziołową.

Żelazo z produktów pochodzenia zwierzęcego jest lepiej przyswajalne niż to roślinne. Powodem są substancje roślinne, które działają hamująco na wchłanianie żelaza, na przykład fityna w niektórych gatunkach zbóż, soi i ryżu, czy kwas szczawiowy w szpinaku i rabarbarze.

Możesz jednak wspomagać wchłanianie żelaza z produktów roślinnych, poprzez jednoczesne przyjmowanie witaminy C. Pij podczas posiłków soki z cytrusów bądź skrapiaj bogate w żelazo warzywa sokiem z cytryny, aby ułatwić Twojemu organizmowi wchłanianie tego pierwiastka.

Co z suplementacją?

Często sama dieta nie wystarcza, aby pokryć dzienne zapotrzebowanie na żelazo w ciąży na poziomie 30 mg.  Dzieje się tak, gdyż tylko 10% dostarczonego z posiłkami żelaza może być efektywnie wykorzystanych przez organizm. Dodatkowo w ciąży w przypadku niedoborów należy działać szybko. Dlatego nie zawsze masz możliwość stopniowego uzupełniania pustych rezerw żelaza jedynie z diety. W razie potrzeby dobrze jest zatem sięgnąć po suplementy. Powinnaś przy tym jednak zwrócić uwagę na kilka aspektów:

  • Nie przyjmuj preparatów z żelazem na własną rękę, lecz zawsze konsultuj się z lekarzem. Tylko on może na podstawie wyników badań ustalić optymalną dawkę dla Ciebie i Twojego dziecka tak, aby uniknąć przedawkowania.
  • Często suplementacji żelaza towarzyszą bóle brzucha i zaparcia. Możesz złagodzić nieco te działania uboczne, jeśli nie będziesz zażywać preparatu na pusty żołądek (tak, jak zalecane jest to na wielu ulotkach informacyjnych), lecz po posiłku.
  • Magnez i żelazo zwalczają się wzajemnie. Jeśli zatem suplementujesz także magnez, powinnaś przyjmować te preparaty w przynajmniej dwugodzinnych odstępach, żeby nie ograniczały wzajemnie swojego działania.

About the author /


Related Articles

Archiwa

Latest

+

Random

+