Młody uciekinier

Ucieczka polega na niespodziewanym zniknięciu bez uprzedzenia i bez pytania o pozwolenie. Jest ona najczęściej bezcelowa, trwa przeciętnie kilka godzin, rzadko zaś dłużej niż jeden dzień. Ucieczka dotyczy dziecka co najmniej sześcioletniego, ponieważ poniżej tego wieku mamy raczej do czynienia z bezwiednym zagubieniem się przy odkrywaniu okolicy.

Dziecko, które oddala się z placu zabaw lub które gubi się w supermarkecie nie jest uciekinierem. Statystycznie częściej uciekają chłopcy. Zazwyczaj środowisko rodzinne dotknięte jest poważnymi zaburzeniami: rodzice są rozwiedzeni lub w stanie ciągłej kłótni, samotna matka, umieszczenie w ośrodku wychowawczym lub rodzinie zastępczej, przemoc fizyczna, psychiczna lub seksualna w rodzinie. Ucieczki najczęściej zdarzają się od momentu rozpoczęcia szkoły. Wagary są upustem gwałtowności dla tych uczniów, którzy są opisani jako mało zmotywowani lub mający trudności szkolne.

Fobia szkolna jest innym przypadkiem, który rożni się od ucieczki. Dziecko zdjęte panicznym strachem w momencie wejścia do szkoły woli zrezygnować i wałęsać się, aż do momentu zakończenia lekcji albo wraca do domu.

Wśród przyczyn można wskazać na strach przed nagana rodziców z powodu złych ocen lub zagubionych rzeczy, na potrzebę zwrócenia na siebie uwagi, ponieważ dziecko czuje się opuszczone przez swoich bliskich, na konieczność potwierdzenia własnej osobowości w impulsywnym pragnieniu przeżywania przygód, na uczucie odrzucenia w przypadku załamania.

Ucieczka jest rozwiązaniem polegającym na uniku, jest unikaniem samego siebie, środowiska, w sytuacji problematycznej nie zapewniającej bezpieczeństwa. Może być powiązana z innymi zaburzeniami ( sprzeciw, prowokacja, kradzieże, kłamstwa) i wywołuje wtedy zaburzenia zachowania. Może ewoluować w kierunku przestępczości, która jest czasem warunkiem koniecznym do przetrwania. Ucieczka może być jedno lub wielokrotna. W obydwu przypadkach należy pomóc dziecku w zrobieniu bilansu. Wobec trudności, na które ucieczka miała być rozwiązaniem, należy zaproponować dziecku, nieraz też jego rodzinie wsparcie psychologiczne.

Na podstawie: Dr P. Morand de Jouffrey, Psychologia dziecka.