Wyer i Carlston (1979) informują, że przy weryfikacji elementowego modelu spostrzegania innych jako osób bodźcowych (target person) użyto rzeczywiście takich osób niejednoznacznych, jak też stosowano inne techniki, które uaktywniają proces nazywany przez nas przetwarzaniem analitycznym. Badacze ci twierdzą, że realistyczna ocena globalna i interpersonalna atrakcyjność są bardziej prawdopodobne w następstwie procesów innych niż operujące elementami.Również w psychologii poznawczej zajmowano się rozróżnieniem analityczny— konfiguratywny. W badaniach nad kategoryzacją jeden z nurtów utrzymuje, że oceny konfiguratywne (całościowe) są pierwotne (pierwsze i bardziej podstawowe), podczas gdy oceny analityczne (elementowe) są wtórne. Na przykład J.D. Smith i Nelson (1984) stwierdzili, że przetwarzanie w oparciu o podobieństwo całościowe jest szybkie, bezpośrednie, pierwotne i podstawowe, podczas gdy przeta- rzanie oparte na odrębnych wymiarach bodźca jest wolniejsze, bardziej analityczne i wtórne. Rozróżnienie to jest paralelne do rozróżnienia konfiguratywny—analityczny. Przetwarzanie konfiguratywne opierające się na kategoriach może być sposobem bardziej pierwotnym, na co wskazywałaby okoliczność, że przetwarzanie analityczne występuje głównie wtedy, kiedy procesy kategoryzacji okazują się nieskuteczne. Model zaproponowany przez nas zbieżny jest z tym i z wieloma innymi modelami poznawczymi, nie jest to jednak rozstrzygający sprawdzian wartości żadnego z nich.
Continue Reading